ครูบาอุกแก๊ส
จาก...เชียงใหม่ถึงกรุงเทพฯ เกลื่อน!
คมชัดลึก : คำว่า "ครูบา" เป็นภาษาบาลี มาจากคำว่า "ครุปิ อาจาริโย" แปลว่าเป็นทั้งครูและอาจารย์ มาจากคำว่า "ครุปา" และเพี้ยนเป็น "ครูบา" ในที่สุด เป็นคำที่พบว่า ใช้กันเฉพาะในวัฒนธรรมล้านนาเท่านั้น เป็นตำแหน่งทางสังคมของสงฆ์ หมายถึงการยกย่องเชิดชูพระสงฆ์ผู้ได้รับการยกย่องและนับถือศรัทธาจากประชาชน หรือมีผลงานปรากฏแก่ชุมชน โดยจะใช้คำว่า ครูบานี้ เป็นสรรพนามนำหน้า ภิกษุสงฆ์รูปนั้นๆ พระสงฆ์ทั่วๆ ไปไม่มีสิทธิ์แต่งตั้งตัวเองเป็นครูบา อย่างไรก็ตาม ในช่วง ๑๐ ปีที่ผ่านมา ได้เกิดปรากฏการณ์ในการผุดขึ้นมาของครูบาหนุ่ม ถึงแม้จะมีไม่กี่รูปแต่ก็เป็นที่เอิกเกริก และไม่เฉพาะจังหวัดเชียงใหม่เท่านั้น ได้กระจายไปจังหวัดต่างๆ ทั้งภาคกลางและอีสาน
ผศ.วิลักษณ์ ศรีป่าซาง อาจารย์ประจำแผนกวิชาภาษาตะวันออก คณะบริหารธุรกิจและศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ภาคพายัพ จ.เชียงใหม่ ผู้ศึกษาตำนานครูบาทางภาคเหนือ ให้ความกระจ่างว่า "ครูบา" ตามความหมายดั้งเดิมเป็นสรรพนามที่ใช้เรียกขานพระผู้ปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ พระผู้ครองตนเป็นอย่างดีตลอดอายุการบวช เป็นผู้นำทางจิตวิญญาณ รวมถึงพระผู้สร้างสิ่งดีงามกับพระศาสนาให้เป็นที่ประจักษ์ ซึ่งอาจหมายถึงการสร้างศาสนสถาน หรืออื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง นอกจากนี้ยังต้องเป็นพระที่มีอายุพรรษาไม่น้อยกว่า ๔๐ ปีขึ้นไป นั่นหมายความว่าครูบาจะต้องมีอายุ ๖๐ ปีขึ้นไป
ภาคเหนือพระที่มีอายุมากและมากพรรษา แต่ไม่เป็นที่ประจักษ์ชัดเจนในการปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ หรือไม่เคยสร้างศาสนสถาน จะไม่นิยมเรียกว่าครูบา แต่จะเรียกขานว่า ตุ๊ หรือ ธุ อาจเติมคำว่า ลุง ปู่ หรือพ่อ ตามหลัง เช่น ธุลุงคำ ธุปู่เป็ง ธุพ่อแก้ว เป็นต้น ในขณะที่ "ครูบา" ในความหมายของชาวไทเขินเชียงตุง กลับหมายถึงหนึ่งในลำ กับตำแหน่งทางสงฆ์ เปรียบได้กับ พระครู เจ้าคุณของบ้านเรา เป็นที่น่าสังเกตว่าการยกย่องให้เป็นครูบากลับไม่ถูกใช้กับพระภิกษุที่ปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบที่มาจากต่างถิ่น แต่จะเรียกกับพระหรือ "สังฆะ" ที่มีพื้นเพในทางภาคเหนือเท่านั้น
นอกเหนือจากครูบาทั่วไปแล้ว ยังมี "ครูบาเจ้า" ที่ถือเป็นครูบาเหนือครูบา ครูบาเจ้า ในอดีตถูกแบ่งเป็นสองแบบ คือ ครูบาเจ้าที่มีเชื้อสายเจ้านายฝ่ายเหนือ เช่น ครูบาเจ้าเกษม เขมโก และครูบาเจ้าที่ไม่ได้สืบเชื้อสายเจ้านายฝ่ายเหนือ แต่เป็นผู้นำหรือเจ้าทางจิตวิญญาณอย่างแท้จริง เช่น ครูบาเจ้าศรีวิชัย เป็นต้น
สำหรับการเรียกพระสงฆ์ทางเหนือว่าครูบานัน ผศ.วิลักษณ์ตั้งข้อสังเกตไว้ว่า จะมีการสถาปนานามที่ค่อนข้างหรูหราออกแนวโบราณ ทั้งยังมีวัตรปฏิบัติออกไปในทางนักอนุรักษนิยมโดยเฉพาะด้านล้านนานิยม ขณะเดียวกันยังมีธรรมเนียมแปลกใหม่ในการปฏิบัติ เช่น กำหนดกฎเกณฑ์ในการเข้าพบมากกว่าพระปกติ การเกณฑ์ชาวบ้านตอนรับกล่าวคำสาธุเมื่อเดินผ่านจนเกิดปีติอัศจรรย์ บางรูปมีเรื่องเล่าขานประจำตัวในทางอิทธิฤทธิ์ ส่วนบางรูปยังถึงขั้นนั่งเสลี่ยงโปรยข้าว ตอกดอกไม้ในงานพิธีสำคัญ
"ครูบารุ่นใหม่มักได้รับการเคารพนบไหว้จากศรัทธานอกพื้นที่ โดยเฉพาะผู้มีฐานะและข้าราชการชั้นผู้ใหญ่จากภาคกลาง ขณะที่คนในภาคเหนือกลับไม่ยึดติดมากนัก การเข้าหาของผู้มีฐานะและชื่อเสียงเหล่านี้ยังเป็นการเสริมบารมีให้ครูบาได้รับการยกย่องมากขึ้นไปเป็นเงาตามตัว การสถาปนาความเป็นครูบากลับไม่เกิดขึ้นเหมือนเช่นในอดีต ไม่มีฉันทามติจากศรัทธาประชาชน แต่เป็นการสถาปนาขึ้นเองและเป็นที่รู้จักของศรัทธาประชาชนผ่านช่องทางประชาสัมพันธ์หลายรูปแบบ ทั้งวัตถุมงคล ป้ายโฆษณางานบุญ งานมงคล หรือการจัดสร้างศาสนสถาน ขณะที่บางรูปถึงขั้นมีทีมพีอาร์หรือประชาสัมพันธ์ส่วนตัว ครูบารุ่นใหม่ซึ่งไม่ผ่านเงื่อนไขเช่นครูบาในอดีต โดยเฉพาะบารมีพรรษาที่ยังน้อย มักถูกเปรียบเปรยเป็น "ครูบาอุกแก๊ส" หรือครูบาบ่มแก๊ส ไม่ต่างจากผลไม้ที่ฝืนธรรมชาติด้วยกระบวนการเร่งให้สุกเร็วขึ้น แต่เราโชคดีที่ครูบาหนุ่มหลายรูปถูกกรอบสังคมกำหนดให้ต้องเป็นคนดี" ผศ.วิลักษณ์กล่าว
ครูบาปี ๒๐๑๐ การเกิดของครูบาในยุคปัจจุบัน อาจารย์วิลักษณ์อธิบายว่า มีครูบารุ่นใหม่เกิดขึ้นหลายรูป ครูบายุคใหม่ยังถูกแบ่งเป็นสองกลุ่ม กลุ่มแรกเป็นครูบาที่เกิดจากนิมิตความเชื่อ อย่างล้านนาโบราณ เช่น นิมิตจำหมาย หรือการกลับชาติมาเกิด โดยในวัยเด็กจะมีนิสัยดี ไม่ชอบฆ่าสัตว์ตัดชีวิต ชอบปั้นพระพุทธรูป จึงมีความเชื่อว่าเป็นครูบากลับชาติมาเกิดราวดาไลลามะตามความเชื่อของทิเบต
ในขณะที่ครูบาอีกกลุ่มจะพบเห็นมากกว่ากลุ่มแรก ครูบากลุ่มนี้ส่วนใหญ่จะมีอายุและพรรษาไม่มาก บางรูปเพียง ๑๐-๑๕ พรรษา ก็สถาปนาตนเป็นครูบา ครูบากลุ่มนี้ส่วนใหญ่จะมีนิสัยออกทางอ้อนแอ้น และมีจุดสังเกตค่อนข้างชัดคือสัญลักษณ์ภายนอกที่มักจะหยิบยืมอัตลักษณ์ของครูบาเจ้าศรีวิชัยมาใช้ ด้วยการนุ่งห่มจีวรสีกลัด กุมผ้ามัดอก ห้อย ลูกประคำ และสีพัดนกยูง แต่วัตรปฏิบัติกลับตรงกันข้ามกับครูบาเจ้าศรีวิชัย
“คม ชัด ลึก” ได้รวบรวมข้อมูลพระที่อยู่ในภาคอื่นๆ ที่ลูกศิษย์เรียกครูบา เช่น ครูบากฤษณะ อินทวัณโณ สำนักสงฆ์เวฬุวัน อ.วังน้ำเขียว จ.นครราชสีมา ครูบาแบ่ง ฐามุตฺตโม หรือพระครูสังฆรักษ์เสมา เจ้าอาวาสวัดบ้านโตนด อ.โนนสูง จ.นครราชสีมา หลวงพ่อครูบาเจ้าเพชร วชิรมโน วัดอ้อมแก้วมณีโชติ ต.ไผ่หลิว อ.ดอนพุด จ.สระบุรี หลวงปู่ครูบาต้นน้ำ หรือพระอาจารย์วุฒิพงษ์ สัตถาโย อดีตเจ้าอาวาส วัดทันต์คีรีวัน (เขาลูกช้างดำ) ต.ทุ่งเบญจา อ.ท่าใหม่ จ.จันทบุรี ครูบาบุญคุ้ม เจ้าอาวาสวัดโพธิสัตว์บรรพตนิมิต ต.หนองหญ้า อ.เมือง จ.กาญจนบุรี และหลวงพ่อครูบาศรีนวล ธัมมาวุโธ วัดเพลง ถนนรัตนาธิเบศร์ ต.ไทรม้า อ.เมือง จ.นนทบุรี เป็นต้น
ส่วน “ครูบา” ซึ่งเป็นพระล้านนาแท้ๆ เช่น ครูบาเหนือชัย โฆสิโต วัดถ้ำอาชาทอง ต.ศรีค้ำ อ.แม่จัน จ.เชียงราย ครูบาน้อย เตชะปัญโญ หรือพระครูสิริศีลสังวร เป็นพระเกจิอาจารย์ชื่อดังแห่งวัดศรีดอนมูล อ.สารภี จ.เชียงใหม่ ครูบาบุญชุ่ม ญาณสวโร เจ้าอาวาสวัดดอยเวียงแก้ว อ.เชียงแสน จ.เชียงราย ครูบาอริยชาติ อริยจิตฺโต วัดแสงแก้วโพธิญาณ จ.เชียงราย "พระครูไพศาลพัฒนโกวิท" หรือที่รู้จักกันในนาม "ครูบาเทือง นาถสีโล" วัดบ้านเด่น ต.บ้านเด่น อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่
การสถาปนาตนเป็นครูบา มีจุดสังเกตค่อนข้างชัด คือสัญลักษณ์ภายนอกที่มักจะหยิบยืมอัตลักษณ์ของครูบาเจ้าศรีวิชัยมาใช้ ด้วยการนุ่งห่มจีวรสีกลัด กุมผ้ามัดอก ห้อยลูกประคำ และสีพัดนกยูง
เรื่อง - ภาพ... " เอกพงศ์ ประดิษฐ์พงษ์" ศูนย์ข่าวเชียงใหม่
NEWSblank ข่าวออนไลน์
เรียนภาษาอังกฤษ | หอพัก | ดาวน์โหลด | vol6
Tuesday, April 20, 2010
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
Blog Archive
-
▼
2010
(436)
-
▼
April
(140)
- 5 ทีมดีไซน์เลือดใหม่ ไอเดียบรรเจิด
- สครับรับสุดสัปดาห์
- INSIDE SLS ENGINE
- รพ.จุฬาฯทยอยย้ายผู้ป่วยในไปรพ.ศิริราช
- แดงไม่บุกร.พ.จุฬาแกนนำเครียดติดลบ
- ชายหญิงคิดสวนทางกันยามเมื่อเผชิญกับสถานการณ์เคร่งเ...
- นักปราชญ์เตือนระวังภัยมนุษย์ต่างดาว ให้เลี่ยงหนีจะ...
- โบท็อกซ์น็อกอัมพาต รักษาคนไข้อัมพาตแบบสั่นและโรคหง...
- นอนกัดฟัน ระวัง ฟันร้าว อาจทำให้เสียฟันโดยไม่รู้ตัว
- หนุ่มสาวรุ่นใหม่เติมไฟก่อนเปิดเทอม
- งาน เวดดิ้ง แฟร์ สุดโรแมนติกโชว์ชุดเจ้าสาวมูลค่า 5...
- หมอแนะสตรีมีอาการก่อนมีประจำเดือนกินยาแล้วออกกำลัง...
- รวมพลังคนไทยหัวใจเดียวกัน
- ตื่นตากับแอฟริกาที่ปลายเล็บ
- เปิดพื้นที่วัฒนธรรมเทิดไท้องค์ราชันย์
- แพทย์เผยหญิงไทยมีอาการน่าวิกฤติกับอาการก่อนมีประจำ...
- แนะ เรียนก่อนนอน-นอนให้ฝัน จะจดจำได้แม่นยำ
- ข้าวแช่ อาหารไทยหน้าร้อน
- เมินเสื้อเกราะ ‘นักข่าวไทย’ ประจำม็อบห้อยพระคุ้มครอง
- เขียนแผ่นดินด้วยหัวใจเดียวกัน
- TSL ถอยเบนซ์แวนสปอร์ตเฉียบ E-Class Estate โฉมใหม่เ...
- ปิ้งไป..ยิ้มไป กล้วยปิ้งพี่อ๋อยตลาดคลองเตยอร่อยได้...
- เหนื่อยนักก็พักก่อน... คลายเครียดสบายๆสไตล์ ซีอีโอ
- Spa at Home ผ่อนคลายง่ายๆ ด้วยตัวเอง
- BLUE HARBOUR ร้านตัดผมในฝันของสถาปนิกดัง
- เปลือกกุ้งรักษา อัมพาต หมอหวังซ่อมไขสันหลัง เสียหา...
- แรงบันดาลใจจากเซี่ยงไฮ้ เวิลด์ เอ็กซ์โป ถ่ายทอดสู่...
- คาถาสู้โลกร้อน...ชนะโรคร้าย!!
- เอ็ม ศิรประภา จีระพันธุ์ ถักนิตติ้งเติมเต็มหญิงรุ...
- คสช.ไฟเขียวจัดตั้งคกก.พัฒนาระบบการเงินการคลังด้านส...
- แพทย์เผยพระเทพฯทรงห่วงเหยื่อบึ้มสีลม
- ชูคุณค่าแห่งรักด้วยศิลป์ไทย
- โซไซตี้ประจำวันที่ 24 เม.ย.
- ในหลวงราชินีทรงห่วงเหยื่อบึ้มสีลมรับไว้ในพระบรมราช...
- สำนักธรรมวัดโสธรแตกพระครูแห่ย้ายสึกหนีปัญหา
- พักฟรีเลยจ้า...
- วิมานหรูพันล้าน...
- ใครอะไรที่ไหนประจำวันที่ 22 เม.ย.
- โซไซตี้ประจำวันที่ 22 เม.ย.53
- ครูบาอุกแก๊ส จาก...เชียงใหม่ถึงกรุงเทพฯ เกลื่อน!
- ฟังเสียงรุ่นใหม่คิดงัยกับม็อบ??
- ช่วยผู้หญิงถูกตัดเต้า เพราะมะเร็งได้แล้ว ทำให้นมงอ...
- คนแก่ เข่าเสื่อม มักถามหาผ่าตัดเสริมข้อเทียม...สร้...
- ‘สัมผัสสะท้าน’ ต้านความเครียดให้คู่รัก
- ชี้ไทเกอร์ วูดส์ก่อคดีตัวอย่าง มีชู้ทางเทคโนโลยี
- เปิดโลกความหรูหราระดับตำนาน โรงแรมเคมปินสกี้
- รับลมร้อนด้วย ประกายเพชร ไข่มุกเม็ดงาม
- แนะนำหนุ่มสาวออฟฟิศออกกำลังกายง่ายๆ
- เสียงลำโพงแดงกระทบสมเด็จพระสังฆราช
- หลวงพ่อวงศ์ พระนักสร้างถนน...ดับแดนแดง
- สกู๊ป ผู้หญิง กับการบริหาร เงิน
- ตลาดนัดงานศิลป์ (พฤหัสบดีที่15 เม.ย.53)
- สงกรานต์ กลับบ้านเรา
- ตามรอยปราชญ์...ฟื้นเพลงพื้นบ้าน (ภาคกลาง)
- ทวี เกษางาม ถ้ามือโตหัวลีบ ก็เหมือนช่างเขียนงานก๊...
- สงกรานต์ที่ปลายด้ามขวาน ปีติแห่งวิถีไทยอิ่มบุญแบบ...
- ที่หนึ่ง คือ ครอบครัว
- หน้าปัดรถยนต์ยุคใหม่
- 5 โรคร้าย...ทำลายชีวิตวัยเกษียณ
- สธ.ประสานเรือด่วนกู้ชีพกว่า40ลำรปภ.ลำน้ำ
- พิษการเมืองไฮโซมองเหตุคนไทยสุขน้อยลง
- รักสุขภาพ...
- โซไซตี้ประจำวันที่15 มี.ค.
- ใครอะไรที่ไหนประจำวันที่ 15 มี.ค.
- พระว.วชิรเมธีเตือนสติแดงอย่าชุมนุมเพื่อคน
- เปลี่ยนลุค รับร้อน
- ไปโรงเรียนแล้ว!
- พระราชินีสวีเดน ทรงชื่นชมสปิริตคนไทย แม้บ้านเมืองว...
- 120 ปีการันตี ฝีมือ เลี่ยว เลี่ยง เซ้ง สุดยอดของอา...
- สงกรานต์ กลับบ้านเรา
- โซไซตี้ประจำวันที่10 เม.ย.
- รูขุมขนกระชับ
- เตรียมรถไปท่องเที่ยว
- สังคมสุดสัปดาห์ประจำวันที่10เม.ย.
- ไขปัญหาสุขภาพแผนจีน ออกกำลังกายคลายปวดหลัง
- ยกพลยลของเล่นเฟอร์รารี่458อิตาเลีย
- ความสมดุลแห่งประชาธิปไตย
- ตามดูคนดังแต่งบ้านรับลมร้อน
- สงกรานต์ กลับบ้านเรา
- โซไซตี้ประจำวันที่10 เม.ย.
- ปรากฏการณ์ตู้ตั๋วแตกในการบรรยายที่ศูนย์การประชุมแห...
- รูขุมขนกระชับ
- เตรียมรถไปท่องเที่ยว
- สังคมสุดสัปดาห์ประจำวันที่10เม.ย.
- ไขปัญหาสุขภาพแผนจีน ออกกำลังกายคลายปวดหลัง
- ยกพลยลของเล่นเฟอร์รารี่458อิตาเลีย
- ความสมดุลแห่งประชาธิปไตย
- ตามดูคนดังแต่งบ้านรับลมร้อน
- สงกรานต์ กลับบ้านเรา
- โซไซตี้ประจำวันที่10 เม.ย.
- ปรากฏการณ์ตู้ตั๋วแตกในการบรรยายที่ศูนย์การประชุมแห...
- รูขุมขนกระชับ
- เตรียมรถไปท่องเที่ยว
- สังคมสุดสัปดาห์ประจำวันที่10เม.ย.
- ไขปัญหาสุขภาพแผนจีน ออกกำลังกายคลายปวดหลัง
- ยกพลยลของเล่นเฟอร์รารี่458อิตาเลีย
- ความสมดุลแห่งประชาธิปไตย
- ตามดูคนดังแต่งบ้านรับลมร้อน
- สงกรานต์ กลับบ้านเรา
- โซไซตี้ประจำวันที่10 เม.ย.
-
▼
April
(140)
No comments:
Post a Comment